Վազք

Վազք, տեղաշարժման եղանակ, երբ իրանը, Պ․ Ֆ․ Լեսգաֆտի բնորոշմամբ, «մեկ հպվում է գետնին՝ մի ոտքով, մեկ գտնըվում է օդում» (քայլքի ժամանակ մարմինը մշտական հենման կետ ունի գետնի հետ մեկ կամ զույգ ոտքով)։ Վազքը ֆիզդաստիարակության առավել տարածված և արդյունավետ միջոց է։ Վազքը թեթև աթլետիկայի հիմնական մարզաձևն է, համարվում է գրեթե բոլոր մարզաձևերի բաղկացուցիչը, ընդգրկված է «Պատրաստ աշխատանքի և ԽՍՀՄ պաշտպանության» համալիրի բոլոր աստիճաններում։ Վազքի մրցումներ անցկացվել են Հին Եգիպտոսում, Հին Հունաստանում, Ասորեստանում։ Երկար ժամանակ եղել է օլիմպիական և մյուս խաղերի միակ մարզաձևը։ Միջնադարում պարտադիր կերպով մտել է ասպետների և հոգևորականների ֆիզդաստիարակության ծրագրերի մեջ։ Ռուսաստանում վազքով կանոնավորապես զբաղվել են 1888 թվականից, երբ կազմակերպվել է «Վազքասերների ընկերություն»-ը։ XIX դարի վերջին վազքը արդեն տարածում է գտել գրեթե բոյոր երկրներում։ Պաշտոնական առաջին մրցույթները տեղի են ունեցել [[Անգլիայում։ Տարբերակվում են հարթ (վազքուղիներ և այլ հարթ տեղանք) և խոչընդոտներով (արհեստական, բնական արգելքների հաղթահարում, կրոս) վազք։ Դասական ձևերն են․ տղամարդկանց համար՝ կարճ տարածություն (սպրինտ, 100, 200, 400 մ), միջին տարածություն (800, 1500 մ), երկար տարածություն (ստայերային․ 3000, 5000, 10000 մ), մարաթոնյան վազքը (42 կմ 195 մ), խոչընդոտների հաղթահարումով (110, 400 մ), ստիպլ-չեյս (3000 մ), փոխանցումային, կանանց համար՝ 100, 200, 400, 800, 1500 մ, խոչընդոտների հաղթահարումով (100 և 400 մ) և փոխանցումային։ Նշված ձևերը ընդգրկված են խոշոր մրցույթների և օլիմպիական խաղերի ծրագրում։ Արտասահմանյան մարզիկներից հայտնի են՝ Պ․ Նուրմին (Ֆինլանդիա), Դ․ Օուենսը (ԱՄՆ), Զատոպեկը (Չեխոսլովակիա), Ռ․ Կլարկը (Ավստրալիա), Ա․ Բեքալան և Մ. Իֆտերը (Եթովպիա), Ա․ Խուանտարենան (Կուբա)։

Համաշխարհային ռեկորդներ վազքից.

Дистанция	Условия	Рекорд (время)	Спортсмен (страна)	Дата установления рекорда	Место установления рекорда
50 метров	в помещении	5,56с	Донован Бейли (Канада)	9 февраля 1996г	Рино (США)
60 метров	в помещении	6,39с	Морис Грин (США)	3 марта 2001г	Атланта (США)
100 метров	на открытом воздухе	9,58с	Усэйн Болт (Ямайка)	16 августа 2009г	Берлин (Германия)
200 метров	на открытом воздухе	19,19с	Усэйн Болт (Ямайка)	20 августа 2009г	Берлин (Германия)
200 метров	в помещении	19,92с	Фрэнки Фредерикс (Намибия)	18 февраля 1996г	Льевен (Франция)
400 метров	на открытом воздухе	43,03с	Вайде ван Никерк (ЮАР)	14 августа 2016г	Рио-де-Жанейро (Бразилия)
400 метров	в помещении	44,57с	Керрон Клемент (США)	12 марта 2005г	Фейетвилл (США)
800 метров	на открытом воздухе	1:40,91	Дэвид Рудиша (Кения)	9 августа 2012г	Лондон (Великобритания)
800 метров	в помещении	1:42,67	Уилсон Кипкетер (Дания)	9 марта 1997г	Париж (Франция)

Дистанция	Условия	Рекорд (время)	Спортсменка (страна)	Дата установления рекорда	Место установления рекорда
50 метров	в помещении	5,96с	Ирина Привалова (Россия)	9 февраля 1995г	Мадрид (Испания)
60 метров	в помещении	6,92с	Ирина Привалова (Россия)	9 февраля 1995г	Мадрид (Испания)
100 метров	на открытом воздухе	10,49с	Флоренс Гриффит-Джойнер (США)	16 июля 1988г	Индианаполис (США)
200 метров	на открытом воздухе	21,34с	Флоренс Гриффит-Джойнер (США)	29 сентября 1988г	Сеул (Южная Корея)
200 метров	в помещении	21,87с	Мерлин Отти (Ямайка)	13 февраля 1993г	Льевен (Франция)
400 метров	на открытом воздухе	47,60с	Марита Кох (ГДР)	6 октября 1985г	Канберра (Австралия)
400 метров	в помещении	49,59с	Ярмила Кратохвилова (Чехословакия)	7 марта 1982г	Милан (Италия)
800 метров	на открытом воздухе	1:53,28	Ярмила Кратохвилова (Чехословакия)	26 июля 1983г	Мюнхен (ФРГ)
800 метров	в помещении	1:55,82	Иоланда Чеплак (Словения)	3 марта 2002г	Вена (Австрия)